Yaşama ortamları, çoğunlukla havuz tabanının derin ve bitkilerle çevrilmiş bölgeleridir. Genellikle gün ışığının olduğu saatlerde korunaklarda saklanırlar. Geceleri ise, yem bulmak üzere saklandıkları yerlerden çıkarlar. Letarjik bir balık türü olup, pasif kalırlar. Ancak avı iyice yorgunsa o zaman avına saldırır. Oldukça iştahlı bir balıktır. Yayın balığı, diğer karnivorlara göre kannibalizme daha az eğimlidir. Uysal özelliğinden dolayı hareket için enerji harcamaması yemi etkili bir şekilde ete dönüştürür. Vücudu çıplak olup, yumuşak ve visköz karekterli bir deri ile örtülüdür. Baş, ön kısımda yuvarlak ise de, dorso-ventral olarak hafifçe yassılaşmıştır. Çenelerindeki dişleri iyi gelişmiştir. Ağzı büyük olup, 3 çift bıyık taşır. Bu üç çiftten iki çifti alt çenede, bir çifti ise, üst çenede bulunur. Gözleri gayet küçüktür. yanal çizgi sırta daha yakın olan düz bir çizgi şeklinde uzanır. Vücut anüsün bulunduğu bölgeden itibaren kuyruğa doğru gidildikçe yanlardan yassılaşır. Dorsal yüzgeç çok küçük olup, baş kısmına oldukça yakındır. Buna karşın, anal yüzgeç oldukça uzun olup, ventral yüzgeçlerin hemen gerisinden başlar ve kuyruk yüzgecinin çok yakınına kadar uzanır. Kuyruk yüzgeci tek loplu, serbest ve kenarı yuvarlaktır. Pektoral yüzgeçlerde, düzensiz dişler taşıyan çok kuvvetli birer diken ışını bulunur . Yayın balığı Vücut rengi; sırt siyahımsı gri veya kül rengi, karın tarafları ise, kirli beyaz veya sarımtıraktır. Bazen sırt tarafında yeşilimsi kahverengi yansımalar da görülür. Özellikle genç bireylerde, vücudun yan tarafları alacalı bir desene sahiptir .

3. Doğal Sularda ÜremesiYayın balığı, yavaş akan nehir ve durgun suların çamurlu kısımlarında yaşayabilir. Ancak buralarda üremeyebilirler. Kuşkusuz gerekli çevresel koşullar mevcut olursa, üreme de yapabilirler. Yayın balıkları, yapışkan yumurtalarını gölgeli alanlardaki bitki kökleri üzerine tabakalar halinde bırakırlar. Balık populasyon yoğunluğu aynı suyun farklı kısımlarında değişiktir . Nehirlerdeki yumurtlama yerleri ağaç sıralarının kenarlarıdır. Oralardaki ağaç kökleri ve su çukurlarına ait yerler yumurtlama için mükemmel koruma sağlarlar. Bahar aylarında su baskınlarının olduğu yerlerde (Mayıs - Haziran) sazan ve yayın balıklarına ait frylar yoğun olur. Kuşkusuz bazı nehirlerde ise,yumurtlama için gerekli ekolojik koşullar mevcut olmayabilir. Yayın balığı, benzer koşullar altında yumurtlama yerini kendisi hazırlayabilir. Erkekler, kamış sapları arasında çamurda bir yuva hazırlar, dişiler de kamış köklerinin yüzeylerine yumurtalarını bırakırlar . Genellikle dişiler, su sıcaklığına bağlı olmakla beraber, cinsel olgunluğa erkeklerden sonra ulaşırlar. Sulardaki yüksek yıllık ortalama sıcaklıklar, balıkları cinsel olgunluğa daha erken ulaştırır. Cinsel olgunluk vücut büyüklüğü ile orantılı değildir. Düşük temperatörlü ve bol doğal besin potansiyeline sahip sularda yaşayan, 7-8 Kg. ağırlığındaki bireyler cinsel olgunluğa erişmemiş olabilirler. Bunun aksine, yüksek temperatörlü ve yem yönünden az verimli bir suda ise, 2-3 Kg. ağırlığındaki bir yayın da cinsel olgunluğa erişmiş olabilir. Yumurta büyüklüklerinde de farklılıklar olabilir. Genellikle orta büyüklükteki bir dişinin yumurtalarının sarı kısmı daha geniş bir çapa sahip olur. Sonuç olarak; yumurtadan çıkan larvalar yem alamadıkları dönemde, bol miktarda rezerv edilmiş besin maddesine sahiptirler. Uygun olmayan koşullar altında, bu rezerv besin maddesi hem büyük bir avantaj ve hem de önemli bir doğal seleksiyon faktörüdür . Yayın eşlidir. Eşler büyük populasyonlarda genellikle benzer büyüklüktedirler. Çiftleşmede saldırganlık artar ve bu davranışlarından dolayı yumurtlama aktivitesinde azalma olabilir. Çiftler arasındaki büyüklük farklılıkları, yine döllülük oranlarında düşüşlere neden olur. Yayın balığının yumurtlama mevsimi, Mayısın sonu ile Haziran ayının ilk yarısı arasındadır. Bu, su temperatürünün 22-24 C'ye ulaşmasına ve geceleyin 18-19 C'nin altına düşmemesine bağlıdır. Erkekler yuvaları kazmaya başlayarak, kökleri yumurtlamadan birkaç gün önce kuyruk yüzgeçlerinin kuvvetli süpürme hareketleriyle temizlerler. Genellikle, yumurtlama gece olur. Yumurtlama yuva üzerinde dişinin yüzmesi ve onu erkeğin izlemesiyle oluşan çiftleşme dansı esnasında olur (Şekil 3). Yumurtlama yeri için oluşan rekabetten dolayı yaralanma ve nadiren de olsa ölümler meydana gelebilir. Şekil 3. Yayın Balığı Çiftinin, Yumurtlama Yeri ve Yumurtlama Davranışı Yayın balıklarında, yumurtlama oldukça hareketli bir işlemdir .Balık vücutları, nispeten sıkışık olan bir küçük alanda döner ve biri birine dokunurlar. Erkek hızla dönerek dişinin etrafını daraltıp,dişinin yumurtlamasını temin eder. Eş zamanlı olarak erkekler de spermalarını yumurtaların üzerine bırakarak, derhal döllenmelerini sağlarlar. Döllenmiş yumurtaların bir kısmı, yuvalardaki bitki köklerine yapışır ve diğer kısmı ise çamura düşüp, ölürler. Yumurta iki ince tabakanın, bir küçük perivitellin alanını çevirmesinden ibarettir. 1-2 mm. kalınlığında bir jelli yumurta yüzeyi ile çevrilmiştir. Bu yumurtanın yapışkanlığını arttırdığı gibi, yaralanmaları da önler. Embriyogenesis, yaklaşık 60 derece-gündür. Erkek yuvanın üzerinde yumurta inkübasyonu süresince kalır ve kuyruğunu hareket ettirerek 02'ce zengin su ortamını temin eder. Yumurtaların jell-benzeri yapıları yapışkanlığını kaybettikten sonra (40 saat-derecenin üzerinde), embriyo hareket etmeye başlar ve enzimler tedricen yumurta çeperlerinin incelmesine yardım eder. Sudaki protein ayrışması ile bakteri aktivitesi çok kuvvetliyse, gelişmemiş larvalar çıkacak, ancak yüzme imkanı bulamayacaklardır. Kafalarının üzerinde mevcut bezeden salgılanmış bir iplikle yuvaya asılı bir şekilde dururlar. Eğer ip kırılırsa, larva çamura düşer ve ölür.